Kuliah pada minggu ke-6 Cik Amran telah mengajar kami tentang makyung dan kompang. Didalam pelajaran kali ini kami didedahkan dengan sejarah makyung dan kompang.
MAK YUNG
makyung adalah sejenis bentuk seni lakon yang mempunyai pengesahan seperti menora,dan persembahannya amat kuno kerana ia memasukakan elimen-elimen lagenda dan mitos.aspek yang utama dalam persembahan makyung, ianya mestilah mengandungi dialog,tarian, muzik vokal dan menggunakan instrumen muzik.Dalam kuliah minggu ini juga kita dapat mengenali sejarah makyung, ianya berasal daripada patani dan diserap masuk ke tanah melayu, indonesia. Keujudan makyung yang pertama di tanah melayu iaitu di Kelantan yang di perintah oleh Sultan Mohamad ke-4dan terus berkembang ke kedah. keujudan pertama makyung di istana sahaja, rakyat biasa tidak boleh menonton persembahan ini kerana hanya golongan istana dan tertentu sahaja yang boleh melihat. setelah sekian makyung berubah kepada tradisi rakyat,dan dipersembahkan kepada rakyat. persembahan makyung mempunyai tujuan tertentu seperti ritual untuk menyembuhkan penyakit,sembah guru.
Aras panggung, juga memaikan peranan penting dalam persembahan makyung. Aras panggung hendaklah sama dengan aras tanah ,ia juga beratap dan ruang lakonan di tengah-tengah panggung. Pemuzik yang mempunyai peranan sebagai corus duduk di tepi lantai.
Dari segi penceritaannya pula ia menceritakan tentang asal usur Raja muda(cerita rakyat. Terdapat 11 buah cerita dan 30 buah lagu repertoire. dari segi pengesahan cerita pula, ia disampaikan melalui dialog,nyanyian,tarian dan diiringi dengan muzik vokal dan muzik. Wtak-watak yang terlibat dalam persembahan makyung ialah:
-Pakyung dan Pakyung Muda (Watak Utama)
-Makyung dan Puteri Makyung (Raja Perempuan)
-Peran Tua dan Peran Muda (Pengasuh)
-Tok Wak (ahli nujum dan tukang)
Dan pada abad ke 20 watak utama dalam persembahan makyung dipegang oleh golongan wanita.
Antara lagu-lagu makyung yang dipersembahkan seperti:
-Mengadap Rebab
Lagu ini adalah lagu yang terpanjang,ianya mengiringi nyanyian dan ditarikan oleh golongan lelaki yang dikenali sebagai tarian Pak Yung. tarian ini melambangkan penghormatan kepada rebab yang memegan melodi dalam persembahan makyung dan ianya berfungsi untuk menaikkan semangandalam persembahan makyung.
-Kijang Mas
Lagu ini dimaikan selepas Mengadap Rebab. ianya, dinyanyikan oleh Kumpulan Korus dalam keadaan gembira.
Dinyanyikan Pak Yung dan Mak Yung untuk menceritakan sesuatu keadaan pada Korus.
-Lagu Sindung
lagu ini pula dinyanyikan oleh Pakyung apabila ingin memberikan arahan kepada peran.
MODE LAGU PERSEMBAHAN MAKYUNG;
Semasa upacara Mengadap Rebab Semua pelakon hendaklah memberi hormat terlebih dahulu kepada alat muzik rabab yang akan mengiringi persembahan makyung.Lagu Ela dimainkan adalah untuk menyampaikan sesuatu cerita dan berita.Mengulit Raja Nak Tidur pula adalah untuk membangkitkan perasaan halus. Jembar atau mengambul bersfungsi untuk membangkitkan perasaan sedih dalam makyung. Timang welu atau Kijang Emas adlah untuk melakukan sesuatu pergerakan semasa berjalan.Sedayung Pakyung pula untuk menggambarkan kuasa luar biasa yang bersifat sakti (mengubah atau menjelma rupa seseorang.
Sang atau Penyudah adalah untuk menyudahi sesuatu persembahan makyung.
Antara alat muzik yang terdapat dalam persembahan makyung:
Alat Muzik Utama
-Sepasang gendang
-sepasang tetawak
-sebuah rebab 3 tali
-serunai
-geduk
-canai
Fungsi Rebab
Memainkan melodi utama,rebad terdiri daripada alat Kordofon. Berbadan kayu berbentuk segi tiga seta muka dan badan menggunkan kulit perut lembu.Bonggol kecil pula dipanggil SUSU diperbuat daripada lilin lebah dan berfungsi untuk meredam bunyi.
Form dan bentuk notasi makyung:
Bentuk dan struktur lagu-lagu Makyung ditentukan dalam sistem gongan iaitu pusingan yang ditentukan dengan paluan pic-pic gong.Ianya dikawal oleh Tetawak. Sistem gongan 8 bit, 16 bit, 32 bit. Irama yang digunakan dalam makyung dengan menggunakan 4 timbre (pak, duh, cak, ting)dan dimasukan gaya meningkah (interlocking). tempo bagi lagu makyung amat perlahan. Melodinya pula dipersembahkan oleh seorang penyanyi dan alat muzik rebab.
KOMPANG
Kompang berasal dari kebudayaan Arab di Asia Barat (Timur Tengah. ianya dikenali sebagai Dufuf, daff, duff, tar atau bendir. Di Indonesia ianya dipanggil terbang atau rebana. ianya dibawa oleh Pedagang Arab kurun ke 13 Masihi.
Klasifikasi alat muzik Membaranofon dalam kelas dram kecil
Fungsi gendang kepada masyarakat Melayu untuk Meraikan perkahwinan, majlis keraian Islam, Maulidulrasul, Berkhatan.Dalam masyarakat sosial kiniianya digunakan untuk Menyambut ketibaan pemimpin, serta dimainkan dalam majlis rasmi.
Sejarah Kompang;
Kompang ialah sejenis alat muzik tradisional yang popular bagi masyarakat Melayu. Kulit kompang biasanya diperbuat daripada kulit kambing betina. Pada kebiasaannya, seurat rotan akan diselit dari bahagian belakang antara kulit dan bingkai kayu bertujuan menegangkan permukaan kompang, bertujuan menguatkan bunyi kompang. Alat muzik ini berasal dari dunia Arab dan dipercayai dibawa masuk ke Tanah Melayu sama ada ketika zaman Kesultanan Melaka oleh pedagang India Muslim, atau melalui Jawa pada abad ke-13 oleh pedagang Arab.Kompang biasanya berukuran enam belas inci ukur lilit dan ditutup dengan kepingan kulit pada sebelah permukaan, selalunya belulang baluh dibuat dengan menggunakan kayu nangka.
Paluan kompang terbahagi kepada 2 bahagian iaitu paluan tradisi dan paluan moden ataupun kreatif. Paluan tradisi adalah paluan di mana memukul kompang sambil menyayi ataupun bersyair dalam versi Arab ataupun bahsa Melayu klasik. Manakala paluan moden pula di mana paluan tersebut diselitkan dengan gerakan ataupun tarian. Di Sabah, pertandingan kompang sering diadakan untuk memartabatkan kembali kesenian Melayu yang telah hampir pupus ini.
Adab semasa bermain kompang:
-Pakaian amat dititikberatkan
-Tidak boleh melentangkan kompang
-Tidak boleh melambung kompang
-Tidak boleh meletakkan arah kulit muka kompang ke lantai kerana ia boleh merosakkan bunyi kompang tersebut.
Fungsi kompang:
Antara fungsi permainan kompang adalah untuk mengiringi aktiviti vokal seperti nyanyian solo atau kumpulan secara ensemble (nasyid, marhaban). Ia juga digunakan dalam kehidupan masyarakat seperti dalam upacara mengarak pengantin, kanak-kanak berkhatan, berkhatam Quran, dan upacara rasmi yang melibatkan pembesar. Kompang juga menjadi salah satu elemen permainan ensembel lain seperti orkestra, lagu etnik kreatif, cak lempong, cak lempong pacik dan gamelan. fungsi kompang juga digunakan untuk merangsang semangat pasukan yang bertanding, contohnya pasukan bola sepak bagi memeriahkan acara sukan serta membuat gimik sorakan. Ia juga digunakan dalam pertandingan seperti kompang formasi.
Jenis-jenis permainan KOmpang:
Permainan kompang terbahagi kepada beberapa jenis iaitu:
-Kompang Hadrah ( Negeri Perak )
-Kompang Johor / Jawa.
-Kompang Eizhar ( Negeri Selangor ).
-Kompang Kelalang ( Negeri Melaka ).
Kompang boleh diperolehi dalam saiz yang berlainan mengikut umur tertentu. Antara saiz kompang yang mengikut peringkat umur pemain adalah seperti berikut:
-Saiz (cm) Umur (tahun).
-30 cm 12 tahun dan ke bawah.
-32.5 cm 13 dan 14.
-35 cm 15 dan 16.
-37.5 cm
-40 cm Orang dewasa
Teknik Paluan Kompang:
Pegang kompang dengan sebelah tangan sementara sebelah tangan lagi memukulnya. Kompang boleh dimainkan secara duduk atau berdiri. Pada asasnya, kompang menghasilkan dua bunyi iaitu ‘pak’ dan bunyi ‘bung’. Pukulan ‘pak’ mestilah lebih berat daripada bunyi ‘bung’. Bunyi ‘pak’ dihasilkan apabila bahagian tengah kompang dipalu dengan tapak tangan sambil jari tangan terbuka. Kekuatan bunyi adalah hasil daripada pukulan tapak jari. Untuk menghasilkan bunyi yang tepat, sentuh tapak ibu jari dan jari anak mendahului jari yang lain semasa memukul. Bunyi ‘bung’ dihasilkan apabila bahagian tepi permukaan kompang iaitu 1/3 daripada permukaan dipukul dengan jari. Manakala kesemua jari berkeadaan tertutup semasa membuat pukulan. Sila rujuk posisi dan cara memegang kompang.
Jenis-jenis Paluan:
Terdapat tiga paluan digabungkan untuk menghasilkan paduan bunyi yang berharmoni. Tiga kumpulan paluan tersebut dipanggil:
-Melalu.
-Meningkah.
-Menyilang.
Penjagaan Kompang:
Kompang dalam simpanan seharusnya dikendurkan permukaannya. Sebelum memulakan permainan kompang, permukaannya perlu ditegangkan dengan sedak. Kompang yang basah seharusnya dijemur sehingga kering supaya tahan lebih lama.Semasa dalam simpanan juga, kompang perlu diletakkan dengan berkeadaan muka kompang bertindan dengan permukaan lain dan disusun di rak atau almari yang sesuai. Ini untuk mengelakkan kerosakan muka kompang apabila ditindani oleh baluh kompang.
Tujuan Penalaan Kompang:
Penalaan kompang bertujuan untuk meninggikan ton bunyi kompang dan menegangkan permukaannya dengan menggunakan sedak. Sedak boleh dibuat daripada rotan atau wayar plastik. Sedak ditolak dengan kayu sedak di sekeliling bahagian dalam, di antara baluh dan belulang kompang.
pada akhir pembelajaran kami diminta untuk bermain kompang yang telah disediakan. kami dibahagikan 3 kumpulan iaitu melalu,meningkah dan menyulang. Kami juga disuruh untuk berbaik kompang sambik menyanyikan sebuah lagu dan bergerak kehadapan, ia dinamakan sebagai kompang farmasi. Pembelajaran pada minggu ini sangat bermakna untuk kami. Kami berharap agar muzik makyung dan KOmpang tidak akan lapok ditelan zaman.
Teruskan Membaca...
MAK YUNG
makyung adalah sejenis bentuk seni lakon yang mempunyai pengesahan seperti menora,dan persembahannya amat kuno kerana ia memasukakan elimen-elimen lagenda dan mitos.aspek yang utama dalam persembahan makyung, ianya mestilah mengandungi dialog,tarian, muzik vokal dan menggunakan instrumen muzik.Dalam kuliah minggu ini juga kita dapat mengenali sejarah makyung, ianya berasal daripada patani dan diserap masuk ke tanah melayu, indonesia. Keujudan makyung yang pertama di tanah melayu iaitu di Kelantan yang di perintah oleh Sultan Mohamad ke-4dan terus berkembang ke kedah. keujudan pertama makyung di istana sahaja, rakyat biasa tidak boleh menonton persembahan ini kerana hanya golongan istana dan tertentu sahaja yang boleh melihat. setelah sekian makyung berubah kepada tradisi rakyat,dan dipersembahkan kepada rakyat. persembahan makyung mempunyai tujuan tertentu seperti ritual untuk menyembuhkan penyakit,sembah guru.
Aras panggung, juga memaikan peranan penting dalam persembahan makyung. Aras panggung hendaklah sama dengan aras tanah ,ia juga beratap dan ruang lakonan di tengah-tengah panggung. Pemuzik yang mempunyai peranan sebagai corus duduk di tepi lantai.
Dari segi penceritaannya pula ia menceritakan tentang asal usur Raja muda(cerita rakyat. Terdapat 11 buah cerita dan 30 buah lagu repertoire. dari segi pengesahan cerita pula, ia disampaikan melalui dialog,nyanyian,tarian dan diiringi dengan muzik vokal dan muzik. Wtak-watak yang terlibat dalam persembahan makyung ialah:
-Pakyung dan Pakyung Muda (Watak Utama)
-Makyung dan Puteri Makyung (Raja Perempuan)
-Peran Tua dan Peran Muda (Pengasuh)
-Tok Wak (ahli nujum dan tukang)
Dan pada abad ke 20 watak utama dalam persembahan makyung dipegang oleh golongan wanita.
Antara lagu-lagu makyung yang dipersembahkan seperti:
-Mengadap Rebab
Lagu ini adalah lagu yang terpanjang,ianya mengiringi nyanyian dan ditarikan oleh golongan lelaki yang dikenali sebagai tarian Pak Yung. tarian ini melambangkan penghormatan kepada rebab yang memegan melodi dalam persembahan makyung dan ianya berfungsi untuk menaikkan semangandalam persembahan makyung.
-Kijang Mas
Lagu ini dimaikan selepas Mengadap Rebab. ianya, dinyanyikan oleh Kumpulan Korus dalam keadaan gembira.
Dinyanyikan Pak Yung dan Mak Yung untuk menceritakan sesuatu keadaan pada Korus.
-Lagu Sindung
lagu ini pula dinyanyikan oleh Pakyung apabila ingin memberikan arahan kepada peran.
MODE LAGU PERSEMBAHAN MAKYUNG;
Semasa upacara Mengadap Rebab Semua pelakon hendaklah memberi hormat terlebih dahulu kepada alat muzik rabab yang akan mengiringi persembahan makyung.Lagu Ela dimainkan adalah untuk menyampaikan sesuatu cerita dan berita.Mengulit Raja Nak Tidur pula adalah untuk membangkitkan perasaan halus. Jembar atau mengambul bersfungsi untuk membangkitkan perasaan sedih dalam makyung. Timang welu atau Kijang Emas adlah untuk melakukan sesuatu pergerakan semasa berjalan.Sedayung Pakyung pula untuk menggambarkan kuasa luar biasa yang bersifat sakti (mengubah atau menjelma rupa seseorang.
Sang atau Penyudah adalah untuk menyudahi sesuatu persembahan makyung.
Antara alat muzik yang terdapat dalam persembahan makyung:
Alat Muzik Utama
-Sepasang gendang
-sepasang tetawak
-sebuah rebab 3 tali
-serunai
-geduk
-canai
Fungsi Rebab
Memainkan melodi utama,rebad terdiri daripada alat Kordofon. Berbadan kayu berbentuk segi tiga seta muka dan badan menggunkan kulit perut lembu.Bonggol kecil pula dipanggil SUSU diperbuat daripada lilin lebah dan berfungsi untuk meredam bunyi.
Form dan bentuk notasi makyung:
Bentuk dan struktur lagu-lagu Makyung ditentukan dalam sistem gongan iaitu pusingan yang ditentukan dengan paluan pic-pic gong.Ianya dikawal oleh Tetawak. Sistem gongan 8 bit, 16 bit, 32 bit. Irama yang digunakan dalam makyung dengan menggunakan 4 timbre (pak, duh, cak, ting)dan dimasukan gaya meningkah (interlocking). tempo bagi lagu makyung amat perlahan. Melodinya pula dipersembahkan oleh seorang penyanyi dan alat muzik rebab.
KOMPANG
Kompang berasal dari kebudayaan Arab di Asia Barat (Timur Tengah. ianya dikenali sebagai Dufuf, daff, duff, tar atau bendir. Di Indonesia ianya dipanggil terbang atau rebana. ianya dibawa oleh Pedagang Arab kurun ke 13 Masihi.
Klasifikasi alat muzik Membaranofon dalam kelas dram kecil
Fungsi gendang kepada masyarakat Melayu untuk Meraikan perkahwinan, majlis keraian Islam, Maulidulrasul, Berkhatan.Dalam masyarakat sosial kiniianya digunakan untuk Menyambut ketibaan pemimpin, serta dimainkan dalam majlis rasmi.
Sejarah Kompang;
Kompang ialah sejenis alat muzik tradisional yang popular bagi masyarakat Melayu. Kulit kompang biasanya diperbuat daripada kulit kambing betina. Pada kebiasaannya, seurat rotan akan diselit dari bahagian belakang antara kulit dan bingkai kayu bertujuan menegangkan permukaan kompang, bertujuan menguatkan bunyi kompang. Alat muzik ini berasal dari dunia Arab dan dipercayai dibawa masuk ke Tanah Melayu sama ada ketika zaman Kesultanan Melaka oleh pedagang India Muslim, atau melalui Jawa pada abad ke-13 oleh pedagang Arab.Kompang biasanya berukuran enam belas inci ukur lilit dan ditutup dengan kepingan kulit pada sebelah permukaan, selalunya belulang baluh dibuat dengan menggunakan kayu nangka.
Paluan kompang terbahagi kepada 2 bahagian iaitu paluan tradisi dan paluan moden ataupun kreatif. Paluan tradisi adalah paluan di mana memukul kompang sambil menyayi ataupun bersyair dalam versi Arab ataupun bahsa Melayu klasik. Manakala paluan moden pula di mana paluan tersebut diselitkan dengan gerakan ataupun tarian. Di Sabah, pertandingan kompang sering diadakan untuk memartabatkan kembali kesenian Melayu yang telah hampir pupus ini.
Adab semasa bermain kompang:
-Pakaian amat dititikberatkan
-Tidak boleh melentangkan kompang
-Tidak boleh melambung kompang
-Tidak boleh meletakkan arah kulit muka kompang ke lantai kerana ia boleh merosakkan bunyi kompang tersebut.
Fungsi kompang:
Antara fungsi permainan kompang adalah untuk mengiringi aktiviti vokal seperti nyanyian solo atau kumpulan secara ensemble (nasyid, marhaban). Ia juga digunakan dalam kehidupan masyarakat seperti dalam upacara mengarak pengantin, kanak-kanak berkhatan, berkhatam Quran, dan upacara rasmi yang melibatkan pembesar. Kompang juga menjadi salah satu elemen permainan ensembel lain seperti orkestra, lagu etnik kreatif, cak lempong, cak lempong pacik dan gamelan. fungsi kompang juga digunakan untuk merangsang semangat pasukan yang bertanding, contohnya pasukan bola sepak bagi memeriahkan acara sukan serta membuat gimik sorakan. Ia juga digunakan dalam pertandingan seperti kompang formasi.
Jenis-jenis permainan KOmpang:
Permainan kompang terbahagi kepada beberapa jenis iaitu:
-Kompang Hadrah ( Negeri Perak )
-Kompang Johor / Jawa.
-Kompang Eizhar ( Negeri Selangor ).
-Kompang Kelalang ( Negeri Melaka ).
Kompang boleh diperolehi dalam saiz yang berlainan mengikut umur tertentu. Antara saiz kompang yang mengikut peringkat umur pemain adalah seperti berikut:
-Saiz (cm) Umur (tahun).
-30 cm 12 tahun dan ke bawah.
-32.5 cm 13 dan 14.
-35 cm 15 dan 16.
-37.5 cm
-40 cm Orang dewasa
Teknik Paluan Kompang:
Pegang kompang dengan sebelah tangan sementara sebelah tangan lagi memukulnya. Kompang boleh dimainkan secara duduk atau berdiri. Pada asasnya, kompang menghasilkan dua bunyi iaitu ‘pak’ dan bunyi ‘bung’. Pukulan ‘pak’ mestilah lebih berat daripada bunyi ‘bung’. Bunyi ‘pak’ dihasilkan apabila bahagian tengah kompang dipalu dengan tapak tangan sambil jari tangan terbuka. Kekuatan bunyi adalah hasil daripada pukulan tapak jari. Untuk menghasilkan bunyi yang tepat, sentuh tapak ibu jari dan jari anak mendahului jari yang lain semasa memukul. Bunyi ‘bung’ dihasilkan apabila bahagian tepi permukaan kompang iaitu 1/3 daripada permukaan dipukul dengan jari. Manakala kesemua jari berkeadaan tertutup semasa membuat pukulan. Sila rujuk posisi dan cara memegang kompang.
Jenis-jenis Paluan:
Terdapat tiga paluan digabungkan untuk menghasilkan paduan bunyi yang berharmoni. Tiga kumpulan paluan tersebut dipanggil:
-Melalu.
-Meningkah.
-Menyilang.
Penjagaan Kompang:
Kompang dalam simpanan seharusnya dikendurkan permukaannya. Sebelum memulakan permainan kompang, permukaannya perlu ditegangkan dengan sedak. Kompang yang basah seharusnya dijemur sehingga kering supaya tahan lebih lama.Semasa dalam simpanan juga, kompang perlu diletakkan dengan berkeadaan muka kompang bertindan dengan permukaan lain dan disusun di rak atau almari yang sesuai. Ini untuk mengelakkan kerosakan muka kompang apabila ditindani oleh baluh kompang.
Tujuan Penalaan Kompang:
Penalaan kompang bertujuan untuk meninggikan ton bunyi kompang dan menegangkan permukaannya dengan menggunakan sedak. Sedak boleh dibuat daripada rotan atau wayar plastik. Sedak ditolak dengan kayu sedak di sekeliling bahagian dalam, di antara baluh dan belulang kompang.
pada akhir pembelajaran kami diminta untuk bermain kompang yang telah disediakan. kami dibahagikan 3 kumpulan iaitu melalu,meningkah dan menyulang. Kami juga disuruh untuk berbaik kompang sambik menyanyikan sebuah lagu dan bergerak kehadapan, ia dinamakan sebagai kompang farmasi. Pembelajaran pada minggu ini sangat bermakna untuk kami. Kami berharap agar muzik makyung dan KOmpang tidak akan lapok ditelan zaman.
